Ρωτούσε επίμονα η μητέρα του τον Θαλή τον Μιλήσιο πότε θα παντρευτεί.
– «Ούπω καιρός», της έλεγε εκείνος. Δεν είναι ακόμη ο καιρός.
Έπειτα από πολύ καιρό η μητέρα του επανήλθε. Πότε επιτέλους θα παντρευτείς;
– «Ουκέτι καιρός», της απάντησε αυτή τη φορά. Πέρασε πια ο καιρός... (1)
Αυτό το ιστορικό ανέκδοτο θυμίζει πως υπάρχει στα αλήθεια ο κατάλληλος καιρός για τη κάθε απόφαση και την ανάλογη πράξη.
Τα παιδιά μας σήμερα διδάσκονται (και το πιστεύουν) πως έχουν σεξουαλικά δικαιώματα και πλήρη εξουσία στα σώματά τους. Πως είναι στο χέρι τους να αποφασίσουν εάν και πότε θα κάνουν παιδιά με βάση τα χρονοδιαγράμματα των επιλογών τους, μάλιστα πιστεύουν πως η ζωή θα τους περιμένει… Έτσι τους μαθαίνουν οι καλοθελητές της «σεξουαλικής επανάστασης». Αλλά συνειδητοποιούν κάποια στιγμή, σαν τον Θαλή το Μιλήσιο, πως ο καιρός έχει ήδη περάσει… Και εκείνα έχασαν…. Και το θέμα μας είναι η απόκτηση δικών τους παιδιών.
Τα σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα στο σχολείο (2) καθοδηγούν τα παιδιά ώστε:
α΄. να διερευνήσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα και τις κλίσεις τους απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και στερεότυπα φύλου.
…………………………………………………………………………………………………
γ΄. να εκφράσουν προσωπικούς στόχους και σχέδια για το μέλλον και την προσωπική τους ζωή, απαλλαγμένοι από παραδοσιακά πρότυπα συσχετιζόμενα με το ρόλο ανδρών και γυναικών.
Στο σημείο αυτό ας αναρωτηθούμε αν τελικά υπάρχουν φύλα. Διαφορετικά τί νόημα έχουν οι λέξεις άνδρας και γυναίκα; Όταν όμως μια γυναίκα «εξομοιωθεί» με τον άνδρα, μήπως έχει απεμπολήσει ένα βασικό της δικαίωμα, μια δυνατότητα, για την οποία το σώμα της προετοιμαζόταν από το καιρό που εκείνη ήταν έμβρυο στη μήτρα της μητέρας της; Μήπως τα νέα παιδιά πρέπει να ενημερωθούν, πως το τίμημα της κατάργησης των ιδιαιτεροτήτων του φύλου, το πληρώνει πρώτα και χειρότερα η γυναίκα, που στερείται από τη μοναδική της δυνατότητα να συνδημιουργεί και να φέρνει ανθρώπους στη ζωή; Και όταν εκείνη το συνειδητοποιήσει, τότε συνήθως είναι αργά…
Η σχέση της Ελληνίδας με την απόφαση για απόκτηση παιδιού(-ών).
Είναι γνωστό πως στη πατρίδα μας δεν γεννιώνται μωρά. Ο αριθμός των γεννήσεων μειώνεται συνεχώς στη μεταπολεμική περίοδο, και από το 1995 οι θάνατοι υπερτερούν των γεννήσεων. Σύμφωνα με τα δημογραφικά στοιχεία (3), οι γεννήσεις στην Ελλάδα το 2018 ανήλθαν σε 86.440, οι δε θάνατοι σε 120.297, δηλαδή, για το 2018, οι θάνατοι υπερτερούν κατά 33.857 των γεννήσεων.
Μελετώντας τη φυσική αύξηση του πληθυσμού στο σύνολο της Χώρας, από το 1940 – 2016 (Πίνακας 3.1), διαπιστώνεται ότι παρ’ όλο που διατηρούσε θετικό πρόσημο μέχρι το 1995, η διαφορά παρουσιάζε σταδιακή μείωση. Τα τελευταία έτη 2015-2016, η μείωση καταγράφεται όλο και μεγαλύτερη. Ενώ αρχικά οι γεννήσεις βρίσκονταν σε υψηλά επίπεδα και οι θάνατοι σε χαμηλά, από το 1980 και έπειτα οι γεννήσεις σημειώνουν πτώση και οι θάνατοι αύξηση. Ας θυμηθούμε εδώ τον νόμο 1609/86 που νομιμοποίησε τις αμβλώσεις και ας αναζητήσουμε τις συνέπειές του στον πίνακα 3.1. Αποτέλεσμα, από το 1996 και εντεύθεν οι θάνατοι υπερέχουν των γεννήσεων. (4)
Πίνακα 3.1 (Πηγή: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf, σελ.108
(Πηγή: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf, σελ.111)
Παράλληλα με τη μείωση των γεννήσεων, παρατηρείται και αύξηση της ηλικίας της μητέρας όταν κάνει το πρώτο της παιδί. Σύμφωνα με τον καθ. Δημογραφίας κ. Βύρωνα Κοτζαμάνη (5), τις τελευταίες δεκαετίες η μέση ηλικία όσων γυναικών αποκτούν ένα πρώτο παιδί αυξάνεται,(άνω των 31 ετών το 2018, έναντι 26 ετών στα τέλη της δεκαετίας του '80 και 29 ετών την δεκαετία του 1990). Αυτό με την σειρά του δυσκολεύει και την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού.
Ταυτόχρονα, άλλαξε ριζικά και η κατανομή των γεννήσεων ανά ηλικία της μητέρας, καθώς ενώ τέσσερις δεκαετίες πριν, 1 στις 2 γεννήσεις προέρχονταν από μητέρες μεγαλύτερες των 30 ετών, σήμερα, το αυτό ισχύει για 2 στις 3 γεννήσεις. (6)
Η απόκτηση παιδιών μετατοπίζεται χρονικά και είναι πιο συχνή για την ηλικιακή ομάδα 30 έως 34 ετών, ενώ ακολουθεί η ομάδα ηλικίας 25 έως 29 ετών. Τα τελευταία πέντε χρόνια μειώθηκε σαφώς το ποσοστό γεννήσεων από γυναίκες ηλικίας 20 έως 24 ετών.
Σε σχετικούς όρους (όχι σε απόλυτους αριθμούς) περισσότερα παιδιά γεννιούνται από γυναίκες ηλικίας 35 έως 39, από ό,τι από γυναίκες ηλικίας 20 έως 24, των οποίων η γεννητικότητα έχει περισταλεί σημαντικά. Το ποσοστό (όχι απόλυτος αριθμός) γεννήσεων μεταξύ γυναικών ηλικίας άνω των 40 εξελίχτηκε με ελαφρά αύξηση.
(Πηγή: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf, σελ.127)
(Πηγή: https://www.statistics.gr/documents/20181/2c785845-3429-472a-96cc-65b06d5d1dc4)
(Πηγή: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf, σελ.127)
Γενικά, φαίνεται ότι οι Ελληνίδες προτιμούν να γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερη
ηλικία εν συγκρίσει με το παρελθόν και βέβαια όλο και λιγότερες γίνονται μητέρες. (7). Η οικογενειακή ζωή και η απόκτηση παιδιών θεωρούνται ασύμβατες με την ολοκλήρωση των επιστημονικών, επαγγελματικών ή προσωπικών στόχων της νέας γυναίκας (8). Από την άλλη, η αγέννητη ζωή και ο θεσμός του γάμου απαξιώνονται διαδοχικά με μια σειρά νομοθετημάτων στην Ελλάδα. Τα νέα κορίτσια αλλά και τα αγόρια μας, ρίχνονται στον αγώνα της επιτυχίας για αυτά που διδάχθηκαν να θεωρούν προτεραιότητες και στόχους ζωής.
(Πηγή: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf σελ.131.
Το ότι οι Ελληνίδες κάνουν το πρώτο τους παιδί μετά τα 30, δεν σημαίνει πως αυτή είναι και η πρώτη τους εγκυμοσύνη. Οι νέοι μας αρχίζουν τη σεξουαλική δραστηριότητα από την εφηβεία. Σύμφωνα με μία από τις πολλές έρευνες (9) που αφορούσαν εφήβους, 47% των αγοριών και 34% των κοριτσιών δήλωσαν ότι είχαν ολοκληρωμένη σεξουαλική δραστηριότητα με μέση ηλικία έναρξης τα 16 χρ. (εύρος 11–18χρ), ενώ σύμφωνα με άλλη έρευνα: «εμπειρία ολοκληρωμένης σεξουαλικής επαφής από την ηλικία των 15 ετών έχει ένας τους τέσσερις εφήβους στην Ελλάδα. Σε ποσοστό που ανέρχεται στο 24,4%, οι 15χρονοι δεν έκαναν χρήση προφυλακτικού» (10). Ελεύθερη λοιπόν σεξουαλική δραστηριότητα σε παιδιά που δεν θέλουν παιδιά…
«Η Ελλάδα εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό εκτρώσεων στην Ευρώπη και το τρίτο στον κόσμο, με περίπου 250.000 ετησίως», κατά τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής (ΕΕΠΙ), Γεώργιο Δασκαλάκη.(11)
Ενώ 40.000 εκτρώσεις καταγράφονται ετησίως στην Ελλάδα, από κορίτσια κάτω των 18 ετών.(12)
Με λίγα λόγια οι νέοι μας είναι σεξουαλικά ενεργοί και κάνουν παιδιά, αλλά τα σκοτώνουν! Δεν τα επιθυμούν εφόσον εκείνη τη στιγμή δεν εξυπηρετούν τα σχέδια της ζωής τους. Τα παιδιά που γεννιώνται εκτός γάμου στην Ελλάδα είναι λίγα, λίγο πάνω από το 9% (13). Τα περισσότερα παιδιά που καταφέρνουν να επιζήσουν και να γεννηθούν είναι από γονείς που είναι επίσημα ζεύγη, συνήθως άνω των 30 ετών, εφόσον τακτοποίησαν αυτό που διδάχθηκαν ως προτεραιότητα, την καριέρα.
Η βιολογική πραγματικότητα. – Η ανάγκη για έγκαιρες και σωστές αποφάσεις.
Η αύξηση της ηλικίας γάμου και αποδοχής του παιδιού, αλλά και η επιθυμία τεκνογονίας, από γυναίκες μετά τα 35 ή και τα 40, τις φέρνει αντιμέτωπες με ένα πρόβλημα. Τη βιολογική πραγματικότητα. (13) Ενώ στην δεκαετία των 20 χρόνων τους, σε ένα χρόνο επαφών, το 75% των ζευγαριών θα κάνουν παιδί, τα πράγματα αλλάζουν προς το χειρότερο μετά τα 30 και μάλιστα κυρίως για τη γυναίκα. (14)
Σε μεγάλη έρευνα για τις εξωσωματικές γονιμοποιήσεις στην Ελλάδα (15) αναφέρεται: «Ένας από τους πιο βασικούς παράγοντες (σημ. εννοεί γονιμότητας) είναι η ηλικία της γυναίκας. Για αυτόν το λόγο παρατηρείται και αύξηση των εξωσωματικών την τελευταία δεκαετία. Η αύξηση έχει να κάνει κυρίως με το γεγονός ότι οι γυναίκες, λόγω της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης, αναγκάζονται να μεταθέτουν τη δημιουργία οικογένειας μετά τα 35. Άρα μειώνεται δραστικά η γονιμότητα, λόγω της ποιότητας των ωαρίων. Αυξάνεται ο αριθμός των ωαρίων με αυτό που λέμε χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Τα ανευπλοειδικά ωάρια, (σημ: εννοεί αυτά με περισσότερα ή λιγότερα χρωμοσώματα) (16) μπορούν να γονιμοποιηθούν, αλλά τα έμβρυα είναι θνησιγενή, πεθαίνουν. Γι’ αυτό και οι αποβολές μετά τα 35, έχουν ανοδική πορεία», εξηγεί ο κ. Μ. «Η φύση έλεγε και λέει, ότι η γυναίκα πρέπει να μείνει έγκυος στα 21 με 25. Η φύση δεν κατανοεί ότι υπάρχει το πανεπιστήμιο, το μεταπτυχιακό, η επιτυχία στη δουλειά. Όλα αυτά για να τα κάνει μια γυναίκα σίγουρα θα περάσει τα 35 και θα φτάσει στα 40. Έλα όμως που τα 40 είναι ήδη αργά για τη φύση. Το απόθεμα ωαρίων έχει πέσει κάτω από 5%», σημειώνει ο κ. Π.(15)
Αλλά, συνεχίζεται στο άρθρο, και στην περίπτωση της εξωσωματικής δεν σημαίνει ότι όλα τα έμβρυα είναι ικανά να γίνουν μωρά. «Σε μία γυναίκα 35 ετών, πάνω από το 50% των εμβρύων της δεν είναι ικανά να εξελιχθούν. Επομένως πρέπει να έχουμε μία μεγάλη γκάμα εμβρύων, ώστε να επιλέξουμε τα δυο πιο δυναμικά….» (15)… Προφανώς θανατώνοντας τα άλλα μη υγιή…
Σε κανέναν δεν αρέσουν οι δυσάρεστες εκπλήξεις. Όλοι αξίζουν την έντιμη ενημέρωση. Η νέα γυναίκα έχει δικαίωμα να γνωρίζει όχι μόνο για τις επαγγελματικές της προοπτικές και τα λεγόμενα δικαιώματα στο «σώμα της», αλλά και για την αξία της αγέννητης ζωής και τις δικές της βιολογικές προοπτικές. Η μητρότητα δεν είναι «σεξιστική» επιλογή, η οικογένεια δεν είναι ταπεινωτικός στόχος, η νεότητα δεν είναι ώρα για απόκτηση «τολμηρών» εμπειριών. Είναι ο κατάλληλος χρόνος για να αποκτήσει τα πιο πολύτιμα δώρα.
Εάν επιλέξει να σκοτώνει ή να αναβάλλει ή να απορρίπτει τα δώρα, οι επιλογές της ενδεχομένως θα έχουν κόστος αργότερα.
Η ζωή σε κάποια θέματα δεν περιμένει. Η γυναίκα δεν είναι άνδρας και δεν λειτουργεί σαν άνδρας. Μπορεί να κάνει καταπληκτικά πράγματα, έχει άπειρες επιλογές, αλλά τα παιδιά δεν είναι απλά μια από τις επιλογές της, είναι «Η ΕΠΙΛΟΓΗ». Για όλους τους υπόλοιπους στόχους υπάρχει χρόνος και δυνατότητες και λύσεις στο μέλλον… Δεν ισχύει το ίδιο για την απόκτηση παιδιών. Και η έλλειψη στη γυναίκα που στερήθηκε τα παιδιά από κακή εκτίμηση δεν αναπληρώνεται εύκολα.
Αναφορές:
1. https://www.sansimera.gr/anekdota/47
2. http://www.iep.edu.gr/el/fakelos-ekpaideftikoy-ylikoy-soma-kai-taftotita/emfyles-taftotites/apodomontas-ta-emfyla-stereotypa?view=article&id=307
3.https://www.tovima.gr/2019/10/01/finance/elstat-polloi-perissoteroi-oi-thanatoi-apo-tis-genniseis/
4. https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf σελ. 108.
5. Βύρωνας Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας και Δ/ντής του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, 35ο τεύχος «Δημογραφικών Νέων», «Ελλάδα, δημογραφικές εξελίξεις και δημογραφικές προκλήσεις» ,εκδόσεις ΕΔΚΑ.
6. https://www.tanea.gr/2019/07/02/greece/gerasmeni-i-ellada-ano-ton-65-eton-to-22-ton-ellinon/
7. https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf σελ.117.
8. https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf κεφάλαιο 1.6, σελ.60.
9. http://www.kat-hosp.gr/Documents/Paidiatriko/Efhveia1.pdf
10. https://www.kathimerini.gr/1054179/article/epikairothta/ellada/se3oyalika-energos-apo-thn-hlikia-twn-15-dhlwnei-enas-stoys-tesseris-neoys
11. https://www.cretalive.gr/ellada/megalytero-pososto-ektroseon-stin-eyropi-ehei-i-ellada. (Ομιλία σε ημερίδα με θέμα «Δράση για την υπογεννητικότητα»)
12. https://www.cnn.gr/news/ellada/story/45194/provlimatizei-o-arithmos-ton-ektroseon-stin-ellada
13. https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf σελ. 131.
14. https://drvasilopoulos.com/gonimotita-ana-ilikia/
15. https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-meyale-ereena-tes-huffpost-yia-tis-exosomatikes-sten-ellada_gr_5a25615de4b0a02abe928cf3
16. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%80%CE%BB%CE%BF%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AF%CE%B1
Η γονιμότητα των γυναικών σε συνάρτηση με την ηλικία τους
Από την «The American College of Obstetricians and Gynecologists».
Παραθέτουμε παρακάτω τη γνωμοδότηση του Αμερικανικού Κολλεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (The American College of Obstetricians and Gynecologists) και ειδικότερα της Επιτροπής Γυναικολογικής Ιατρικής (Committee on Gynecologic Practice) και της Επιτροπής Εφαρμοσμένης Ιατρικής της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής (The Practice Committee of the American Society for Reproductive Medicine) σχετικά με τη γονιμότητα των γυναικών σε συνάρτηση με την ηλικία τους. (*)
Με λίγα λόγια: Η γονιμότητα των γυναικών μειώνεται σταδιακά, αλλά αυτό γίνεται σαφέστερα αντιληπτό περίπου από την ηλικία των 32 ετών, ενώ μειώνεται με ακόμη ταχύτερο ρυθμό μετά την ηλικία των 37 ετών. Όταν λοιπόν δίνονται συμβουλές στις γυναίκες που επιθυμούν εγκυμοσύνη, πρέπει απαραίτητα να γίνεται εκπαίδευση και να αυξάνεται η ευαισθητοποίησή τους σχετικά με την επίδραση της ηλικίας στη γονιμότητα της γυναίκας. Λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη μείωση της γονιμότητας, η οποία συσχετίζεται με την ηλικία, την αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης διαταραχών και νοσημάτων που επηρεάζουν και εκείνοι τη γονιμότητα, καθώς και τον υψηλότερο κίνδυνο να χαθεί μια εγκυμοσύνη από αποβολή με την αύξηση της ηλικίας, οι γυναίκες άνω των 35 ετών μετά από 6 μήνες αποτυχημένων προσπαθειών να συλλάβουν ή και ακόμη νωρίτερα εάν ενδείκνυται κλινικά, θα πρέπει να υποβάλλονται σε ταχεία αξιολόγηση και κατόπιν σε θεραπεία Σε γυναίκες άνω των 40 ετών, απαιτείται ακόμη πιο άμεση αξιολόγηση και θεραπεία.
Ειδικότερα:
Ο αριθμός των ωαρίων στις ωοθήκες της γυναίκας μειώνεται από τη φύση και προοδευτικά μέσω μιας διαδικασίας που αποκαλείται ατρησία. Το μέγιστο απόθεμα ωαρίων υπάρχει στις 20 εβδομάδες κύησης στο θηλυκό έμβρυο και είναι 6–7 εκατομμύρια και ο αριθμός των ωαρίων μειώνεται στα περίπου 1–2 εκατομμύρια ωοκύτταρα κατά τη γέννηση του κοριτσιού. Αυτά φτάνουν στα 300.000–500.000 στην έναρξη της εφηβείας, στα 25.000 σε ηλικία 37 ετών και στα 1.000 στην ηλικία των 51 ετών που είναι η μέση ηλικία εμμηνόπαυσης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η γονιμότητα των γυναικών μειώνεται σταδιακά, αλλά ακόμη εμφανέστερα περίπου στην ηλικία των 32 ετών, ενώ μειώνεται ταχύτερα μετά την ηλικία των 37 ετών, αντανακλώντας κυρίως στην επιδείνωση της ποιότητας των ωαρίων σε συνδυασμό με μια σταδιακή αύξηση στα επίπεδα της κυκλοφορούσης FSH (της ορμόνης διέγερσης των ωοθυλακίων) και τις μειώσεις της συγκέντρωσης στην κυκλοφορία της Anti Müllerian Hormone (AMH) και της συγκέντρωσης της Inhibin B. Οι εμπλεκόμενοι μηχανισμοί είναι ελάχιστα κατανοητοί, αλλά φαίνεται να περιλαμβάνουν πολλαπλούς παράγοντες που κωδικοποιούνται από γονίδια στο χρωμόσωμα Χ και τα αυτοσωμικά χρωμοσώματα.
Η ηλικία από μόνη της επηρεάζει τη γονιμότητα. Τα ιστορικά δεδομένα μεταξύ των πληθυσμών που δεν χρησιμοποιούν αντισύλληψη, δείχνουν ότι τα ποσοστά γονιμότητας μειώνονται με την αύξηση της ηλικίας των γυναικών (Εικόνα 1). Επειδή η σεξουαλική δραστηριότητα μειώνεται επίσης με την ηλικία, είναι δύσκολο να διαχωριστούν τα αποτελέσματα πάνω στη γονιμότητα της σεξουαλικής συμπεριφοράς από εκείνα της ηλικίας, αλλά υπάρχουν σαφής ενδείξεις πως η ηλικία της γυναίκας έχει προοδευτικά επιβαρυντικό ρόλο.
Μια κλασική γαλλική μελέτη μπόρεσε να διαχωρίσει τις επιπτώσεις στη γονιμότητα που οφείλονται στη σεξουαλική συμπεριφορά, από εκείνες που οφείλονται στην ηλικία, μελετώντας υγιείς γυναίκες που είχαν συζύγους με αζωοσπερμία και υποβλήθηκαν σε γονιμοποίηση με σπέρμα δότη. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποσοστά εγκυμοσύνης μειώνονταν προοδευτικά, καθώς αυξάνονταν η ηλικία της λήπτριας ασθενούς .
Το αθροιστικό ποσοστό εγκυμοσύνης που παρατηρήθηκε σε, έως και 12 κύκλους γονιμοποίησης ήταν 74% για τις γυναίκες κάτω των 31 ετών, μειώθηκε σε 62% για τις γυναίκες ηλικίας 31-35 ετών και έως 54% για γυναίκες άνω των 35 ετών. Μια παρόμοια τάση έχει παρατηρηθεί σε αναλύσεις δεδομένων που προέρχονται από προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ποσοστό των κύκλων εξωσωματικής γονιμοποίησης, που είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση ζώντων νεογνών, ήταν 41,5% για τις γυναίκες κάτω των 35 ετών, 31,9% στις γυναίκες ηλικίας 35–37 ετών, 22,1% στις γυναίκες ηλικίας 38-40 ετών, 12,4% στις γυναίκες ηλικίας 41–42 ετών, 5% σε γυναίκες ηλικίας 43–44 ετών και 1% για γυναίκες άνω των 44 ετών.
Όσο αυξάνεται η ηλικία, αυξάνεται επίσης ο κίνδυνος άλλων νοσημάτων στη γυναίκα που μπορούν επίσης να επηρεάσουν δυσμενώς τη γονιμότητα, όπως τα λειομυώματα, νοσήματα των ωαγωγών (σαλπίγγων) και η ενδομητρίωση. Γυναίκες με ιστορικό προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης των ωοθηκών, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, σοβαρή ενδομητρίωση, κάπνισμα, πυελική λοίμωξη ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό πρώιμης εμμηνόπαυσης, μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρης μείωσης του αριθμού των ωαρίων τους και μείωσης της γονιμότητας.
Η σχετιζόμενη με την ηλικία μείωση της γονιμότητας, συνοδεύεται από σημαντικές αυξήσεις των ποσοστών ανευπλοειδίας (διαταραχών στον αριθμό των χρωμοσωμάτων) και αυτόματης αποβολής.
Ο ρυθμός αποβολής του εμβρύου αυξάνεται επίσης σημαντικά, ακόμη και μετά την ανίχνευση του εμβρυϊκού καρδιακού παλμού με διακολπικό ηπερηχογράφημα.
Σε εθνικό επίπεδο (ΗΠΑ) έχουν αναφερθεί αυξημένα ποσοστά αποβολής του εμβρύου μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση, κατά την οποία το ποσοστό αποβολής αυξάνεται προοδευτικά με την ηλικία, από 13% στις γυναίκες κάτω των 35 ετών, σε 54% σε γυναίκες ηλικίας 44 ετών και άνω .
Με βάση τα παραπάνω, το «Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων» και η «Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής» κάνουν τις ακόλουθες συστάσεις: εκπαίδευση και η αυξημένη ευαισθητοποίηση σχετικά με την επίδραση της ηλικίας στη γονιμότητα είναι απαραίτητη στη συμβουλευτική της ασθενούς που επιθυμεί εγκυμοσύνη.
Στις γυναίκες άνω των 35 ετών θα πρέπει να γίνει ταχεία αξιολόγηση και θεραπεία μετά από 6 μήνες αποτυχημένων προσπαθειών να συλλάβουν ή και νωρίτερα, εάν ενδείκνυται κλινικά.
Σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών, απαιτείται άμεση αξιολόγηση και θεραπεία.
