Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε συμφωνία με το Πολωνικό Συνταγματικό Δικαστήριο
"Η ευγονική άμβλωση είναι αντίθετη με τις συνταγματικές αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, με τις οποίες προικίζεται κάθε άνθρωπος πριν ακόμη από τη γέννησή του".
Στις 8 Ιουνίου 2023, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) απέρριψε σειρά αιτημάτων που αμφισβητούσαν την απαγόρευση της ευγονικής άμβλωσης στην Πολωνία, στην υπόθεση της Α.Μ. και άλλων κατά Πολωνίας (αρ. 4188/21).
Χωρίς να αποφανθεί επί της ουσίας, το Δικαστήριο απέρριψε τα αιτήματα με το σκεπτικό ότι οι αιτούσες δεν δικαιούντο να ισχυριστούν προσωπικά ότι ήταν «θύματα» αυτής της κατάργησης, καθώς δεν ήταν έγκυες, ούτε κυοφορούσαν παιδί με αναπηρία. Επίμαχο θέμα ήταν η απόφαση του Πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 22ας Οκτωβρίου 2020, που έκρινε ότι η ευγονική άμβλωση είναι αντίθετη με τις συνταγματικές αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, με την οποία προικίζεται κάθε άνθρωπος πριν ακόμη από τη γέννησή του.
Το ECLJ είναι ικανοποιημένο με αυτή την απόφαση και σημειώνει με ικανοποίηση ότι το Δικαστήριο συμφωνεί με τα επιχειρήματα που προβάλαμε στις γραπτές μας παρατηρήσεις.
Αυτή η απόφαση γίνεται ακόμη πιο σημαντική δεδομένης της σημαντικής πίεσης που ασκήθηκε στο Δικαστήριο -και μάλιστα εντός αυτού- από το loby των αμβλώσεων. Πράγματι, η υπόθεση κατασκευάστηκε από την Πολωνική Ομοσπονδία Γυναικών και Οικογενειακού Προγραμματισμού (FEDERA) και έλαβε τεράστια υποστήριξη από το παγκόσμιο loby των αμβλώσεων. Σχεδόν όλοι οι κύριοι υποστηρικτές της άμβλωσης παρενέβησαν σε αυτήν: Διεθνής Αμνηστία, (Amnesty International), Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,(Human Rights Watch), Κέντρο για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα (Center for Reproductive Rights,), Διεθνής Επιτροπή Νομικών (International Commission of Jurists), Διεθνής Ομοσπονδία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (International Federation for Human Rights), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο της Διεθνούς Planned Parenthood Federation, (International Planned Parenthood Federation European Network), ο Διεθνής Οργανισμός Εξουσιοδοτημένων Γυναικών, (Women Enabled International), Παγκόσμιος Σύνδεσμος Γυναικών, (Women's Link Worldwide) και o Παγκόσμιος Οργανισμός κατά των Βασανιστηρίων, (World Organisation against Torture). Επιπλέον εκ μέρους της Ομάδας Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών για τις Διακρίσεις κατά των Γυναικών και των Κοριτσιών, (The United Nations Working Group on Discrimination against Women and Girls,) παρενέβη η πρόεδρος (Melissa Upreti) η οποία ήταν υπάλληλος του Κέντρου για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα, (Center for Reproductive Rights), καθώς επίσης και η Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, (Council of Europe's Commissioner for Human Rights). Η Επίτροπος βασίστηκε σε έκθεση που συντάχθηκε το 2017 από το Κέντρο για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα, (Center for Reproductive Rights). Η Διεθνής Ομοσπονδία Γυναικολογίας και Μαιευτικής, (The International Federation of Gynecology and Obstetrics, (FIGO) υποστήριξε επίσης τις αμβλώσεις, όπως και η ακτιβίστρια Fiona de Londras. Όλοι οι υποστηρικτές των αμβλώσεων ζήτησαν από το ΕΔΑΔ να επιβάλει ένα νέο «δικαίωμα» σε ευρωπαϊκό επίπεδο: αυτό της άμβλωσης ενός παιδιού επειδή είναι ανάπηρο, ιδίως εάν έχει σύνδρομο Down.
Το ECLJ, το οποίο ανέλαβε την υπεράσπιση της θέσης της Πολωνίας, βρέθηκε αντιμέτωπο με το ανωτέρω λόμπι υπεράσπισης της άμβλωσης, ωστόσο υποστηρίχθηκε από εξέχουσες προσωπικότητες, που συνυπέγραψαν τις γραπτές παρατηρήσεις του. Μαζί με το ECLJ συνυπέγραψαν και παρενέβησαν πρώην δικαστές του ΕΔΑΔ, σε σχέση με την πρώην δικαιοδοσία τους. Αυτού του είδους η παρέμβαση ήταν η πρώτη, εξ όσων γνωρίζουμε. Ακολούθησαν και άλλοι: εμπειρογνώμονες από τα Ηνωμένα Έθνη, πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος για την Υγεία, πρώην Πρόεδρος του Διαμερικανικού δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δικαστές, ακαδημαϊκοί κλπ. καθώς και δύο νεαρές γυναίκες που σε βίντεο απευθύνθηκαν απευθείας στους δικαστές του ΕΔΑΔ εξηγώντας τί είναι το σύνδρομο Down, πώς ζουν με αυτό και ζητώντας τους να τις υπερασπιστούν με μια ευνοϊκή απόφαση. Τα άτομα με σύνδρομο Down που κινητοποιήθηκαν για αυτή την υπόθεση μπορούν τώρα να χαίρονται μαζί μας αυτή τη νίκη.
Παρ' όλες τις προσπάθειες και το κύρος τους στα μάτια του κόσμου, οι ομάδες υπέρ των αμβλώσεων δεν κατάφεραν να πείσουν το Δικαστήριο, το οποίο αρνήθηκε να επιτρέψει στον εαυτό του να χρησιμοποιηθεί ωμά και να υποτιμηθεί για καθαρά πολιτικούς σκοπούς. Στο παρελθόν, το Δικαστήριο δεν ήταν πάντα τόσο προσεκτικό, και είχε αποφανθεί υπέρ παρόμοιων υποθέσεων κατά της Ιρλανδίας και της Πολωνίας, που είχαν ανακινηθεί από το ίδιο Κέντρο για τα "Αναπαραγωγικά Δικαιώματα".
Αν και αυτή η απόφαση αποτελεί ήττα για το λόμπι των αμβλώσεων, δεν είναι η οριστική νίκη για όσους υπερασπίζονται και σέβονται τη ζωή των ατόμων με αναπηρία. Στην πραγματικότητα, δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Ενδέχεται, και το θεωρούμε πολύ πιθανό, το Δικαστήριο να συνεχίσει να προωθεί μια νοοτροπία υπέρ της άμβλωσης. Η πιο σοβαρή δίκη για αυτό το θέμα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, αλλά η ετυμηγορία αναμένεται να ανακοινωθεί σύντομα (M.L. κατά Πολωνίας, αρ. 40119/21). Αφορά μια Πολωνή που υποστηρίζει ότι έχει υποβληθεί σε κάποια μορφή βασανιστηρίων και παραβίαση της ιδιωτικής της ζωής καθώς έπρεπε να ταξιδέψει στην Ολλανδία και να ξοδέψει 1.220 ευρώ για να κάνει έκτρωση το παιδί της που είχε σύνδρομο Down, ενώ εβρίσκετο στον 7ο μήνα της εγκυμοσύνης.
Παραδόξως, αυτές οι μεγάλες ΜΚΟ που μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αναρωτιούνται, μήπως η άμβλωση ενός παιδιού στον 7ο μήνα κύησης λόγω συνδρόμου Down, είναι αυτή στην πραγματικότητα η πραγματική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
* Το ECLJ, European Center for Law and Justice, είναι μία διεθνής MKO αφοσιωμένη στην προαγωγή και υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη και όλο το κόσμο. https://eclj.org/
Πηγή: https://eclj.org/abortion/echr/poland-abortion-lobby-fails-big-at-the-echr
